Protime, dat software voor tijdsregistratie maakt, vroeg 1.000 Vlaamse werknemers naar hun mening over het recht op deconnectie. Hoe zat dat nu weer in elkaar?
“Bedrijven met meer dan twintig werknemers moeten duidelijke afspraken maken over de beschikbaarheid op het werk. Sinds 1 april 2023 worden werknemers niet meer verplicht om bereikbaar te zijn na de werkuren, daarnaast mogen ze ook niet meer geconfronteerd worden met werkgerelateerde communicatie, zoals e-mails en berichten. Het hangt wel sterk van het bedrijf af of dat haalbaar is.
“Uit de cijfers blijkt dat drie op de vier (74 procent) werknemers het belangrijk vinden om te deconnecteren van het werk. Maar we zien ook dat twee op de drie (65 procent) aangeven dat het voor hen niet eenvoudig is om dat in praktijk toe te passen. Voor mensen met een leidinggevende functie acht zelfs drie vierde (75 procent) dat niet mogelijk. Het gaat dus echt om een contradictie: mensen willen wel, maar vinden het zelf onmogelijk. We kunnen ons steeds minder goed loskoppelen van ons werk. Dat kan te maken hebben met welk soort werk we doen, de verschillende digitale wegen om elkaar te bereiken of de flexibiliteit die bij thuiswerk komt kijken.
“Er is een groep van mensen die de flexibiliteit belangrijker vinden dan een nine-to-five job. Telewerk maakt het voor hen mogelijk bijvoorbeeld hun kinderen om drie uur van school te halen en even met hen bezig te zijn. En dan werken ze later op de avond door. Er is evenwel ook een grote groep die dat niet wil. Zij houden werk en privé graag gescheiden.”
Er is ook een duidelijke kloof tussen generaties.
“Jongeren vinden het veel belangrijker dan oudere groepen om onbereikbaar te zijn na het werk. Ze willen werk en privé meer gescheiden houden, maar ik denk dat het ook te maken heeft met de levensfase waarin ze zich bevinden. Ze hebben minder financiële verplichtingen – ze hebben nog geen huis of kinderen. Ze voelen zich vrijer en gedragen zich vrijer.”
Uit het onderzoek blijkt dat ruim de helft (57 procent) van de Vlaamse werknemers over het algemeen een hoge werkdruk ervaart. Kan deconnecteren daar iets aan veranderen?
“Ja, de mogelijkheid om te kunnen loskoppelen van het werk is voor ons allemaal belangrijk. Alleen zo kan je gefocust en gemotiveerd blijven. Ik vergelijk het met topsporters. Zij zullen zich inspannen en ontspannen. Je moet rusten, want anders word je oververmoeid. Onze hersenen hebben ook rustmomenten nodig om beter te presteren. Die afwisseling is dus heel belangrijk om burn-outs te vermijden.
“Het nadeel van steeds digitaal geconnecteerd te zijn, is dat we niet meer weten wanneer we communicatie van het werk mogen verwachten. We zitten voortdurend in een chronisch lage-stresssituatie, waarin we steeds checken of we toch geen mail of bericht hebben ontvangen.”
Hoe kan je je werk dan best even laten voor wat het is?
“Het voornaamste is duidelijke afspraken maken over bereikbaarheid binnen het bedrijf. Als dat goed geregeld is, speelt dat voor iedereen in het voordeel. Werk en privé fysiek scheiden helpt ook enorm. Ga liefst op kantoor werken. Als dat niet kan, maak je thuis best een aparte kantoorruimte waar je alleen voor werk bent. Of ga voor en na je werk even buiten; maak een kleine wandeling. We zijn als mens heel snel afgeleid door visuele en auditieve prikkels. Zet de meldingen van je mails na het werk op stil en leg je computer uit het zicht zodat je die niet meer opent. Ten laatste kan je, net als op werk, thuis ook duidelijke afspraken maken over wanneer je kinderen of partner je mogen storen.”